Toron Karacaoğlu kimdir
Tiyatroya duyduğu aşkla sahnelerde parlayan, seslendirme sanatıyla sinemadan konutumuza konuk Toron Karacaoğlu’nun hayat kıssasıdır.
Bugün hepimiz acı bir haberle sarsıldık. Malkoçoğlu ve Kara Murat serisinde Cüneyt Arkın’ın sesi olarak tanıdık onu. Sonra çocukluk arkadaşı Zeki Müren’in 64. Yaşını canlandırdığı müzikalde. Kâfi Anne, Bir Dilim Aşk üzere dizilerde sıcacık konuk oldu konutlarımıza. Evet, Toron Karacaoğlu, ortamızdan ayrıldı; 88. yaşını doldurduktan 2 gün sonra.
Oğlu, tiyatroya küskün gittiğini açıklamış. Dilerim içinde tüm anılarını sığdırdığı koca sahnede kırgın olduğu ne varsa affetmiştir. Dilerim o sıcacık gülüşü, gitmeden onun da içini ısıtmıştır…
Ruhun şad olsun büyük usta…
Çocukluğu ve eğitim hayatı
Toron, 20 Ağustos 1930’da Bursa, Mudanya’da dünyaya geldi. Bir vakitlerin sanatçı isimlerinden biri olacağından habersiz, ailesi onu sevgiyle kucağına aldı.
İlkokul, ortaokul ve liseyi Bursa’da tamamladı. Hatta Zeki Müren ile de tıpkı okuldalardı. Bir gün okul arkadaşı Sanat Güneşi olacak ve onu anma gecesinde Zeki Müren’in 64. Yaşını oynamak Toron’a nasip olacaktı.
Toron, ilkokulda müsamerelerle birlikte tiyatroyla tanıştı. Sahnede aşikâr ki epey derin bir nefes çekmiş, tozunu yutmuştu. Hücrelerinde yer eden bu sanat, onun vazgeçilmezi olacaktı. Bir söyleşisinde küçük bir anısını şöyle paylaşacaktı yıllar sonra: “Sınıfta iki kumbaramız vardı: Kızılay kumbarası ve şahsi kumbaramız. Sene sonunda biriken paralarla gezmeye giderdik. Kızılay kumbarasındaki para ise fakir çocuklar içindi. Şayet az para birikti ise, konutumuzun verandasında kendi yazdığımız veya doğaçlama olarak, bir kuruşa mahallenin çocuklarına çadır tiyatrolarındaki üzere temsiller oynardık. Kumbaraya çok para attığımda, öğretmenim babama şikayet edip “Çocuğunuz bu kadar parayı nereden buluyor?” diye sormuş. Babam sorduğunda söylemek zorunda kalmıştım. Babam da “İyi halt ediyorsunuz pis oyuncular!” demişti”.
Babası çok kızmış, evet. Lakin mani de olmamıştı. Toron ve arkadaşları, müsamerelerine devam etti. Vakit geçti; ilkokul, ortaokul derken lise sıraları da gelmişti. Lisede daha çok şiirlerden oluşan tek kişilik oyunlar oynuyordu. Sesi yeni yeni oturuyordu boğazına ve tahminen de sesini birinci keşfettiği vakitlerdi.
Alışılmış sadece oynamıyor, sürekli tiyatro izlemenin fırsatını kolluyordu. Bursa’daki Kent Tiyatrosu’na turneye gelen oyunları da izledikten sonra hevesi arttı. Kararını vermek de kolaylaşmış oldu. Tiyatro, onun mesleği olmalıydı.
Olağan kanı da mecnun akıyordu. Lise ikinci sınıftan ayrıldı; gayesini ve umutlarını aldı cebine, 1947’de İstanbul’a gitti. Ne yazık ki bu tarihlerde İstanbul Konservatuarı’nda tiyatro kısmı yoktu. Bu tarihlerde tiyatro aşkıyla yanıp tutuşan bir gençseniz konservatuarın talebe derneğine bağlı tiyatro kurslarına katılıyordu. Toron da, Beşiktaş ve Büyükdere Halkevi’nde kurslara gitti. Ülkesine faydalı olacak, her kalbe onlar hiç bilmeden dokunacak günlere atılmış birinci adımlardı bunlar…
Tiyatro eğitimi yılları
Melih Cevdet Anday ve Ahmet Kutsi Tecer, Kent Tiyatrolarında hocaydı. Şair ve aktör Ercüment Behzat Lav da çalıştırıcı olarak bulunuyordu. Toron, işte bu dönemde katıldı çalışmalara; çok şey öğreniyordu. Sene sonuna gelindiğinde, 1949’da, “Tiyatro Resitali” verildi. Toron da, arkadaşları da çok başarılı bir iş çıkarmışlardı. Devranın Vali ve Belediye Önderi Prof. Dr. Fahrettin Kerim Gökay, çok beğendi. Acilen bir buyruk verdi ve İstanbul Belediye Konservatuarı Tiyatro Kısmı resmen kuruldu.
Böylece Toron’un yolu açılmıştı; İstanbul Belediye Konservatuarı’nda 3 yıl eğitim aldı. Askere gitme vakti geldiğinde gitti ve döndüğünde, 1954’te, birinci iş Kent Tiyatroları Sınavı’na girdi. Artık bu kurumun kadrolu oyuncusuydu.
150’den fazla oyunda yer aldı. 1980’de de emekli oldu.
Sinemaya başladı
Toron, sinemaya birinci adımını dublaj ile attı. Bir gün sinemalarında Cüneyt Arkın’a ses olacaktı; öylesine aranan bir isim olacaktı. Artık tiyatro, seslendirme, radyo çalışmaları, hepsini bir ortada yürütüyordu. Daha sonra da Müjdat Gezen’den, diksiyon ve makyaj dersleri aldı. Her an bir şeyler öğrenmek için o derece hevesliydi ki…
Tekrar de kalbindeki en özel yer tiyatroya aitti.
Toron Karacaoğlu evlendi
Kalbinde bir öbür özel yeri de eşi Nurten Hanım’a ayırdı. 1958’de evlendiler ve 1959’da “Ata Tamer” ismini verdikleri oğullarını aldılar kucaklarına…
Berlin’de sanat
Toron, 1980’de kendi isteğiyle tiyatrodan emekli olmuştu.
1973’ten beri her sene Berlin’e, halasının oğlunu ziyarete gidiyordu Toron. Bu ziyaretler sırasında SFB radyosunda Erkin Özgüç, Aras Ören ve Güner Yüreklik ile tanıştılar ve birlikte çalışmaları da oldu. Ramazan ve yılbaşı skeçleri hazırlayıp oynadılar. İşte bu çalışmaları sırasında duymaya alıştığı bir cümle vardı: “Keşke sürekli burada olsan”…
1979’daki gelişinde Bülent Talay ile karşılaştı. Kent Tiyatrosu’ndan arkadaşlardı ve arkadaşı, Berlin Senat’ta görevliydi. Aslında Toron da o kadar çok istiyordu ki yurt dışına açılmayı. Yıllardır içinde biriken isteğin sonunda ona da bir teklif geldi. Böylece 1980’de kendi isteğiyle Kent Tiyatrosu’ndan emekli oldu ve Berlin’e gitti.
Gelir gelmez dostlarıyla yılda bir defa yürütebildikleri tiyatro çalışmalarında, SFB ve Volkshochschule’de başladı. Alman Kültür Senatosu bünyesinde yetiştirdiği öğrencileriyle sergiledikleri oyun da çok beğenilmişti. 30 – 40 defa tekrar sahnelediler hatta.
Daha büyük işlere
Ardından Schaubühne’den bir teklif geldi ve burada Türk kümesinde bulunan Şener Şen, Ayla Algan, Kerim Afşar ile çalıştı. Burada çalışma fırsatı bulduğu bir özel isim de vardı: Haldun Taner. Senat kanalıyla üç ay süren seminerler düzenlediler. Üç öteki amatör tiyatro kümesini bir ortaya topladılar. Senat’tan daha fazla yardım alıp daha uygun işler yapmanın peşindeydiler. Haldun Taner, Dünya ve Türk Tiyatrosu Tarihi dersleri; Toron da Reji, Makyaj ve Oyunculuk Tekniği derslerini veriyordu.
Yetiştirdiği öğrenciler ile gurur duyuyordu. Bu kümenin içinden seçtiği oyuncularla Bekir Büyükartım’ın “SİS” oyununu sahneye koydular. Üstelik dünya prömiyerini de Manifaktur’da yapmışlardı. Sonra daha da ilerledi çalışmaları. 150 öğrencisi ve 8 folklor kümesiyle Tempodrom çadırında “Köy Düğünü”nü oynadılar. Bu harika büyük bir üretimdi.
Sonra inişli çıkışlı birçok çalışma daha yürüttü. Lakin Almanya’da yabancılara karşı Neo Naziler’in hoş olmayan hareketleri başlamıştı. Bu olaylar Toron’u hayli huzursuz ediyordu. Bir de üzerine memleket hasreti eklenince, Türkiye’ye geri döndü…
İstanbul’a dönüş
Berlin’den yeni dönmüştü Toron. Bir sene kadar tiyatro yapmak istemedi. Ancak oyun yönetmeye başladı. Yönettiği birinci oyunu Metin İnsenel’in tiyatrosunda sahneledi.
Bu sırada İstanbul Kent Tiyatroları Sanat Yöneticisi Gencay Gürün, tiyatroya dönmesi için Toron’a haber göndermişti; “Sizin yaşınız daha emekliliği gerektirmiyor” diyordu. Emekliliğini de durdurmuştu esasen. 1987’de “Günden Geceye” oyunuyla Kent Tiyatroları’na geri döndü. Eski ekibiyle 1995’e kadar çalıştılar.
Tiyatro sanatkarının emeklisi olmaz
1995’te, Toron Karacaoğlu, yaş haddinden emekli olduğunda Yahya Kemal’i oynuyordu. Ona göre tiyatro sanatkarının emeklisi olmazdı. Bu duruma çok şaşmıştı.
Tekrar bir söyleşisinde şöyle örneklemişti bu konudaki durumunu: “Gençken makyaj yapıp 80’lik ihtiyarı oynamıştım. 80 yaşına da gelince makyaj yapmadan tekrar 80’lik ihtiyarı oynarım. Yaş haddinden emekli olalı 9 sene geçti, ben hala oynuyorum”.
Bir Demet Yasemen
90’lı yıllardı. Artık Kent Tiyatroları’ndan ayrılmamıştı. Tiyatro Kare’den Nedim Saban, Toron Karacaoğlu’na bir Zeki Müren Müzikali teklif etti: Bir Demet Yaemen. Gencay Gürün de onaylamıştı; zevkle kabul etti.
Bu onun için tarifsiz hisler içeren bir bahisti. Çünkü Zeki Müren, onun çocukluk arkadaşıydı. Birebir okulda okumuş, birebir mahallede büyümüşlerdi. Haftada en az iki gün mutlaka ailecek de görüşüyorlardı. Hal bu türlü olunca bu müzikalde onu en kâfi tanıyan kişi de Toron’du. Zeki Müren’in gençliğini oynayacak genç için seçmeler başladı. 150 genç ortasından seçilmişti oyuncusu.
Nihayet bu müzikal Bodrum’da başladı ve yine Bodrum’da bitecekti. Bu öylesine başarılı bir işti ki, turneler boyunca dakikalarca ayakta alkışlandılar. Bu kadar sevilen bir sanatçı, özellikle de çocukluğunu paylaştığı bir arkadaşı olduğu için Toron, ayrıyeten mutluydu…
Mükafatları
2014’te Toron Karacaoğlu, Erbulak Evi’nde oyunculuk eğitmeni olarak yer aldı. İşte bu son işine kadar birçok mükafata layık görüldü.
2005’te, Sadri Alışık Onur Mükafatı, Avni Dilligil Mükafatı, Selim Naşit Usta Erkek Oyuncu – En Hoş Yardımcı Oyuncu, İstanbul’un Gözleri Mahmur ‘Dünya Tiyatrolar Günü” Usta Erkek Oyuncu Mükafatı’nü aldı; en bereketli yılıydı.
2010’da, 14. Afife Tiyatro Mükafatları Nisa Serezli Aşkıner Özel Mükafatı; 2011’de 15. Afife Tiyatro Mükafatları “Yılın En Başarılı Müzikali / Güldürü Erkek Oyuncusu”; 2016’da, 53. Milletlerarası Antalya Sinema Şenliği Onur Mükafatı’ne layık görüldü.
(Ata Tamer ve Nurten Hanım)
Toron Karacaoğlu öldü
Toron Karacaoğlu, eşi Nurten Hanım’la İstanbul’da hayatını sürdürüyordu. Yazları ise, oğulları Cet Tamer’in de sürekli yaşadığı Altınoluk’ta geçiriyorlardı. Mayıs ayından bu yana Altınoluk’ta kalan Toron Karacaoğlu, konutunda dün (22 Ağustos) saat 22.00’de hayata veda etti.
Oğluna göre, sebep kesinlikle tiyatro topluluğuna küskünlüğüydü. Şu açıklamada bulundu: “Babam, ’Ben sahnede öleceğim’ diyordu; lakin 60 yılını verdiği tiyatro sahnesinden 3 yıl önce koparıldı. Kent Tiyatroları’ndan ayağını kestiler. O yüzden tiyatro topluluğuna ve hayata küstü. Sıhhati son derece kafiydi; lakin son 3 yılda çöktü. Son 1 haftadır yemek dahi yemiyordu. Tiyatro topluluğuna küskün olarak hayata veda etti”.
Onu aslında ne çok yerde gördük, sesini ne çok işittik. Böylesine özel işlerin hepsini muvaffakiyet ile sonlandıran Karacaoğlu, 54 yıllık sanat ömründe hepimizin kalbine inceden dokunmayı bildi.
Ömrünü tiyatroya adayan, seslendirme sanatıyla konutlarımıza konuk olan, kalbi sahnede bir öbür atan bir Toron Karacaoğlu geçti bu dünyadan…
Uygun ki…