Herkesin en az bir sefer fotoğrafı dahi olsa gördüğü New York’taki Özgürlük heykelini düşünün. Ya da İstanbul Galata Kulesinin heybetini gözünüzün önüne getirin. İşte böylesi yapılardan dahi uzun olabilen Sekoyalar, botanik bilimcilerin ilgisini en çok çeken ağaç cinslerinden biri olmuştur.
Ana habitatları Kuzey Amerika olan ve hatta bir devir Türkiye’de de yetiştirilmeye çalışılan Sekoya ağaçları hayli enteresan özelliklere sahipler. Gelin artık Sekoya ağaçlarının merak edilen değişik özelliklerine bakalım.
Sekoya ağaçları hakkında değişik bilgiler:
- Dünyadaki en kalın kabuğa sahip ağaç tipidir.
- Devasa boyutlara sahiptir.
- Karadeniz’in nemli toprakları, Sekoya için uygun olabilir.
- Yalnızlıktan hoşlanıyor.
- Orman yangınları ve hastalıklar, sekoyalar için korkutucu değil.
- Toprak altında sanıldığı kadar büyük değil.
- ‘Manyak generalden’ ismini alan bir sekoya ağacı vardır.
- Asırlar boyunca yaşayabilir.
- Kolunun kopması ya da kesilmesi onların işine geliyor.
Bu kadar heybetli durabilmesinin nedenlerinden biri: Dünyadaki en kalın kabuğa sahip ağaç çeşidi Sekoyalardır.
Dev bir sekoya ağacının kabuğu, bildiğimiz rastgele bir ağacın kabuğundan çok daha kalın. Bu kadar kalın bir kabuğa sahip olduğu için sekoya ağacı öbür ağaçlara oranla çok daha fazla sağlam olabilir. Ayrıyeten kabukları, reçine yahut yanmasını kolaylaştırıcı bir unsur içermez. Bundan ötürü da mümkün bir yangında, alevler ağacın iç kısmına ulaşamaz. Kabukları böceklerin nefret ettiği mazı tozu ile kaplı olduğundan ötürü ise böcek istilasına uğrayıp ziyan görme ihtimalleri yoktur.
İçinden otomobil bile geçebilir: Devasa boyutlara sahiptir.
Sekoya ağaçlarının bu kadar ünlenmesindeki birinci özelliklerinden biri, sahiden devasa boyutlara erişebilmesidir. O denli ki, gövdesini kavramak için 12’den fazla sayıda insanın el ele tutuşması gerekebilir. Bugüne kadar kayıtlara geçmiş en uzun sekoya ağacı Hyperion olarak isimlendirilen bir tabiat mükemmelidir. Hyperionun uzunluğu 115 metredir ve bu yaklaşık iki tane Galata Kulesi’nin uzunluğuna denktir. En geniş Sekoya ağacı ise ismini, Amerikan ordusundaki ‘manyak’ olarak isimlendirilen bir generalden alan General Therman ağacıdır. Bu ağaç 32 metre çapındadir ve içinden çok rahat formda büyük bir otomobil geçebilir.
Nemli ve serin toprak sever: Sekoya ağaçları Karadeniz’de yetişebilir.
Sekoya ağaçlarının anavatanı Kuzey Amerika’dır. Daha öncesinde Çin bölgesinde de görülmesine karşın yetişmesine en elverişli alanlardan biri olan habitatı Kaliforniya’daki Sierra Nevada dağlarıdır. Sekoyalar, olgunlaşması hayli sabır gerektiren bir ağaç tipidir. Lakin bu kadar geç olgunlaşmasına değecek halde de 2000-3000 yıl ortası yaşayabilirler. Her istikametiyle böylesine heybetli bir ağaç Türkiye’de de yetişebilir fakat boyut olarak anavatanındaki üzere olanlara erişemez. Nemli toprağı çok sevdiği için Türkiye’de Karadeniz bölgesinde yetiştirilebilir.
Asosyal bir ağaç: Sekoya ağaçları etrafında öteki bir ağacın varlığından hoşlanmaz.
Evet, sekoyalar yalnızlıktan epeyce hoşlanır. Etrafında öteki bir tıpta ağaç olmasını sevmez ve bundan ötürü yanındaki ağaçları çürütebilir. Devasa olmasına rağmen toprağın altında o kadar da yer kaplamaz. Kökleri toprak derinine çok fazla inmiyor. Bununla bir arada yerde kapladığı alan fazla büyüktür. Yanında öbür bir ağacın olmasından hoşlanmaz zira toprak içerisindeki mineralleri öteki ağaçlarla paylaşmak zorunda kaldığında gücü azalabilir ve hatta ölebilir.
Öldürmeyen acı güçlendirir: Sekoyalar için yangınlar ve hastalıklar korkutucu değil.
Orta çaplı bir orman yanıgınında, sekoyalar etrafındaki öteki ağaçlar kül olabilir fakat bu durum sekoyaların daha da güçlenmesine dahi sebep olabilir. Yangın sırasında birinci evvel tabandaki çalılar ve meyyit odunları tahrip eder. Münasebetiyle geriye fidanların gelişebileceği besin açısından hayli varlıklı kül bırakır. Ormanla ilgilenen misyonlu beşerler, sekoyaların olduğu yangınları bir müddet söndürmeye çalıştılar. Sonra baktılar ki sekoyalar eskisi üzere gelişmiyor. Bu durum yangının, sekoyalar için gelişmesine yardımcı bir etken olduğunu ortaya çıkardı.
Öbür taraftan sekoyalar hastalığa da epeyce sağlamdır. İçinde yer alan ve bağışıklığını güçlendiren ‘tanen’ ismindeki kimyasal bileşen sayesinde sekoyalar, birden fazla hastalığa karşı korunur.
Heybeti yerin altında devam etmiyor: Kökleri sanıldığı üzere uzun değil.
Sekoya ağaçlarının kökleri, devasa boyutuna karşın sanıldığı üzere o kadar da toprağın derinine inmiyor. Ancak kapladığı alan çok büyük olduğu için de yanında öbür ağaçlara tahammül edemiyor. Ayrıyeten boyutundan beklenmeyecek kadar küçük tohumlara sahiptir.
Manyak bir general: General Sherman Ağacı
Amerika iç savaşında vazifeli olan ve birliği tarafından ‘manyak general’ olarak isimlendirilen Sherman isminde bir general vardır. Bu general birebir vakitte 83 metre uzunluğundaki devasa yapısıyla Amerika Ulusal Parkında bulunan bir sekoya ağacına da ismini verir. Şu an için dünyanın en büyük tek gövdeli ağacı olmasıyla ünlüdür ve yaklaşık 2000 yıldır yaşadığı düşünülüyor.
Tarihi olaylara canlı şahit: Asırlar boyunca yaşayabilirler.
Dünyanın en büyük ağacı olmasının yanı sıra en uzun yaşayan ağacı da sekoyalardır. Bir sekoya ağacının ortalama 2000 yıl kadar yaşayabilir. En uzun yaşama rekoru ise General Sherman ağacına aittir. Elhasıl sekoyalar tarihi olaylara canlı bir şahit üzere gösterilecek kadar uzun yaşarlar.
İşine geliyor: Kısmının kesilmesi sekoyalar için sorun değil.
Sekoyalara dair en şaşırtan özelliklerden biri, kabuğunun çabucak altında bulunan kambiyum ismindeki canlı dokuya ışık vurduğunda sürgün verebilmesidir. Şayet bir sekoya ağacının kısmını keser yahut koparırsanız, o yerden yenir bir sürgün kısım vererek eskisinden de daha çok büyümeye başlar.