Çağdaş Türk edebiyatının üretken müelliflerinden olan, Türkiye’de en çok okunan edebiyatçıları ortasında yer alan Ayşe Kulin, yarı otobiyografik kitabı hakkında konuştu.
Sorularımıza samimiyetle yanıt veren Ayşe Kulin, “Hazan’a otobiyografik serinin devamı olarak değil, ameliyat sonrası günlerimi anlatmak üzere başlamıştım. Kovid’in ortaya çıkması tam da o günlere rast gelince, kitap evvel pandemi günlüklerine sonra da bir iç hesaplaşmaya dönüştü.” dedi.
İşte Ayşe Kulin’in sorularımıza verdiği karşılıklar…
Veda kitabı ile başlayan otobiyografik serisi yazdığınız Hazan kitabıyla son buluyor? Hazan nasıl ortaya çıktı?
Sayfa: 326
Bir müellifin kendi hayatından kesitler sunması ve bunu kitaplaştırılması okurlarda nasıl karşılık buluyor?
“Okurlar gerçek hayatları okumayı, kurgu roman okumaktan daha çok seviyorlar nedense. Meğer roman kolunda ben bir müellifin yazma yeteneğini öne çıkarak kurgulanmış yapıtları tercih ederim. Fakat biyografilerin de bir özelliği vardır, biyografi müellifi ferdî macerasının yanı sıra, yaşadığı devrin toplumsal olaylarına da yer verdiyse, roman bir toplumsal tarihniteliği kazanır. Ben VEDA-UMUT-HAYAT -HÜZÜN dörtlemesinde bunu yapmaya itina gösterdim. Elbette kitabın siyasi tonu ve bakış açısı bana aitti, siyasi duruşu değişik biri birebir yılları öbür renkler kullanarak yazardı lakin gerçeğe ulaşmak isteyen okur, tıpkı SEVDALİNKA, BİR GÜN ve bilhassa de HER YERDE KAN VAR’ı yazarken yaptığım üzere, değişik bakış açılarını içeren evrakları okuyarak, o bahiste yazılmış romanlardan da teyit alarak (çünkü romanlar dokümanlardan daha samimi ve gerçekçidir) orta yolu bulur ve kendi sentezini kurmaya çalışır.”
Çok okunan ve beğenilen bir yazarsınız. Bunu neye borçlusunuz?
“OKURLARIMIN İSMİNE YANIT VEREMEM”
“Bu sorunun karşılığı bende değil, okurlarımda. Ben onlar ismine karşılık vermek istemem…Ama haydi bir varsayım yapayım ve sanki romanlarımdaki karakterler kurgu dahi olsalar çok ‘sahici’ olduklarından mıdır diye sorayım. İçtenlikle yazılan romanların, İlah muharrirlerin elinden çıkanlardan daha çok sevildiği benim ferdî tespitim.”
Toplumsal bahisleri tarihi gerçeklerle ve edebiyatla harmanlayarak işliyorsunuz. Bu özelliğiniz nereden gelmektedir?
EDEBİYATIN VE TARİHİN BİRLEŞİMİ
“Sanırım bu özelliğimi içine doğduğum aileye borçluyum. Ben doğduğumda anneannemin annesi ve babası hayattaydılar. Dedemi birinci okul dörtteyken, nenemi ortaokulun son sınıfında kaybettim. Demek istediğim şu ki, herkesin geçmişte kalan tarih olarak bildiği Osmanlıların ben kucaklarında büyüdüm. Onların lisanları, alışkanlıkları, kıyafetleri, algıları bizlerden değişikti. Dedem son Osmanlı kabinesinde nazır (bakan) olduğu için, tüm öbür kabine üyeleri ve Meclis’teki milletvekillerinin birçok üzere yurt dışına kaçmış, iki buçuk yıllık bir sürgünden sonra dönmüş, Ankara’da yargılanmış, aklanmış ve hayatına devam etmişti. Osmanlı Hanedanı’na yüksek bürokratlar olarak hizmet etmiş bir sülaleden geliyordu.”
TRAVMALARIN GERİSİNDEKİ ÇALKANTILAR”
Bu birikime karşın, Osmanlı nazırlarından Ahmet Reşat (Yediç) Paşa’nın torunuyla evlenen babam, sapına kadar Cumhuriyetçi genç bir mühendisti. Ortalarında kendi tezlerini terbiye sonları içinde tartışır, çok da sevişirlerdi. Baba tarafıma gelince, Kulin dedem, Bosna-Hersek’in, Osmanlı’dan Avusturya-Macaristan İmparatorluğuna geçmesi üzerine, tası tarağı toplayıp İstanbul’a göç etmiş bir Boşnak beyefendisi. Kendi ülkesinde prestiji çok yüksek, herkesin tanıdığı, saydığı çok eski bir aileden gelen adam (bkz. Kulin Ban) İstanbul’a geldikten sonra, bir türlü düzeltemediği lehçesiyle, rastgele biri olmayı kendine yediremediği için çok mutsuzdu. Münasebetiyle ben göçerlik travmasından tutun, yok olan imparatorluğunun yasını yaşayan ihtiyarlarla, yeni devletiyle iftihar edenlerin bir arada yaşamayı başardığı bir tarih sarmalında büyüdüm. Vakti geldiğinde elbette mahallede yaşanan aşk hikayelerini değil, bu travmaların gerisindeki çalkantıları yazacaktım.”
Son olarak; okurlarınıza yeni bir roman müjdeniz var mı?
YENİ KİTAP: “TAKSİ...”
“Var…. Tam da yarım saat kadar evvel, çok çabuk yayına hazırladığım ‘Taksi’ isimli kitabımın kapak yazısını da tamamlayıp, yayınevime yolladım. Maksadım pek çok İstanbullunun taksi kaygısını gündeme taşımak ve İstanbul Büyük Kent Belediyesi’nin taksi alımını onuncu kere reddeden iradeye, vatandaşın çekmekte olduğu sıkıntıyı anlatabilmek. Dilerim taksi meselesini çözmenin önüne taş koyanlar sıradan İstanbullu vatandaşların taksi sıkıntısına duyarsız kalmazlar. Sürücülü özel otomobilleri olanlar hususa yabancılar lakin orta sınıf halk an geliyor taksi kullanmak zorunda kalıyor ve zahmet de işte o anda başlıyor. Taksicilerin kimileri ya gidecekleri adresi beğenmiyorlar ya nöbet değişimine rast geldikleri için müşteri alamıyorlar ya da turist olmayanlara hizmet vermiyorlar. Trafik saatlerinde ise birden fazla vakit zati taksi bulmak mümkün değil. Kitabımda bu bağlamda başımdan geçenlerden bir demet sundum okurlarıma.”
“DOĞDUM, YAZDIM…”
“Bir kitabım daha piyasaya çıkmak üzere. İsmi, DOĞDUM. KIZDIM. Bu kitapçık Everest Yayınevi’nin cebe sığabilecek büyüklükte hazırladığı bir serinin içinde yer bulurken, ismini da benim TÖRE KIZI isimli şiirimin birinci satırından alıyor. Kitapta benim yıllar evvel, bugüne oranla sayıca çok az olan bayana şiddet olaylarına dikkat çekmek üzere yazmış olduğum birtakım hikayelerimden seçmeler var. BİR VARMIŞ BİR YOKMUŞ isimli hikaye kitabımı aslında sadece bayan cinayetleri konusunda bir farkındalık yaratmak için kaleme almıştım. Ayrıyeten GENİŞ VAKİTLER isimli hikaye kitabımda da yeniden merdiven altı kurslarda beyni yıkanarak bayanı şeytanlaştırmış bir genç erkeğin, hem kendini hem de zorla evlendirildiği genç bayanı mahvedişi anlatılıyordu. Ülkemizde giderek salgın halini alan bayan cinayetlerine dikkat çekmek için bu iki kitaptan ikişer hikaye seçtim. Yeni bir kapakla düzenlendiler. Kitabın telif gelirini MOR ÇATI’ya bağışlıyorum. Dilerim erkek şiddetinden korunmaya muhtaç bir bayana deva olur.”