Hem alkollü içecekler hem de sigaranın Özel Tüketim Vergisi’ne (ÖTV) yüzde 47,40 artırım yapıldı. Bu artış, sigara ve alkolde harikulâde fiyat artışına neden olacak. Artıştan; içecek hizmeti veren işletmeler, dal çalışanları ve vatandaşlar büyük ölçüde etkilenecek. Artırımlara isyan eden esnaf ise, “Bu seferki çok ağır oldu. Hiç bu formda artırım görmemiştik biz. Birinci defa bu türlü ağır bir artırımla karşılaşıyoruz” dedi.
Kamera: Sinan TUNÇ
Yıllık üretici enflasyonu sayılarına nazaran, hükümet, sigara ve alkol kümesinden alınan özel tüketim vergisine (ÖTV) yüzde 47,4 oranında artırım yaptı.
Alkol derecesi yüzde 18 ve daha az olan şaraplardaki ÖTV meblağı 92,29 TL’den 140,5 TL’ye, alkol derecesi yüzde 22 ve fazla olanlar da 326,99 TL’den 481,98 TL’ye yükseltildi.
Bir litre rakıda ÖTV meblağı, 326,99 TL’den 481,98 TL’ye yükseldi. Böylelikle, alkol oranı yüzde 45 olan 100’lük rakıda ÖTV meblağı, 216,89 TL’ye yükseldi.
2002’den beri Türkiye’yi yöneten AKP, iktidara birinci geldiği günden bugüne kadar rakıya yüzde 3000 artırım yaptı. 2002’de 8 TL olan 70’lik rakının fiyatı evvelki gün 249 TL’ye çıktı. Son yapılan artışla, Türkiye tarihinde görülmemiş bir biçimde 35’lik rakılara 37-60 TL ortasında, 70’lik rakılara ise 74-110 TL ortasında artırım geldi.
SATAN DA ALAN DA İSYAN ETTİ
Gelen bu artırım karşısında bu eserleri satan da, alan da isyan etti. İçecek hizmeti veren işletmeler, fiyatlardaki artış nedeniyle kimsenin yerlerine gelmediğini, gelenlerin de çok az sipariş verdiğine dikkat çekti.
Esnaf, masada oturan iki kişinin tek bir içecek siparişi verip onu bölüştüklerini söyledi. Bir öteki esnaf ise kimi vakitlerde tek masa ile günü kapattıklarını anlattı.
İnhisar işletmecisi ise daima etiket değiştirmek zorunda kaldıklarını ve vatandaşların bu artırımlara yansısının çok büyük olduğunu lisana getirdi.
SÖZCÜ muhabiri, İstanbul Beşiktaş Çarşısı’nda işyeri çalışanlarına ve inhisar işletmecisine mikrofon uzattı. Aldığı yansılar şöyle oldu:
“PATRON DA, EMEKÇİ DE, MONOPOL DE RAHAT DEĞİL”
Restoran çalışanı Cemal Akdağ:
*Müşteri neredeyse alkol içmemeye başladı. İş yapamıyoruz. Yalnızca alkol değil, öbür her şey de kıymetli; bu kuruluş yüklü olarak biber, domates, balık üzerine çalışıyor.
*Ürünlere gelen artırımlar tabi ki müşteriye yansıyor. İçkiye gelen artırım Tekel’e yansıyor, Monopol sahibi restorana yansıtıyor, restoran sahibi müşteriye yansıtıyor.
*Son bir yıldır tıpkı, müşteri yok. Pandemiden sonra daha çok tökezledik. Pandemiden öncesi tekrar güzeldi, değirmen dönüyordu. Fakat şu anda hiç kimse rahat değil. İşveren da rahat değil, emekçi de rahat değil, İnhisar de rahat değil.
“BATAKTAYIZ”
*Şu anda tam bataktayız. Birçok yer kilit vuruyor. Artık ‘kendin pişir kendin ye’ yerlerine benzedi. Müşteri şayet getirebilirse kendi getiriyor, biz de pişiriyoruz, 3-5 lira bırakıyor. Sistem buna dönüyor artık.
*Müşteri gelip büyük rakı içip, 300-500 lira ödeyemiyor. Aslında biz dışarıdan 280-290 liraya alıyoruz. Mecburen müşteriye de belli bir fiyat yazıyorsun.
*Öyle olunca da müşteri gelmiyor. Kocaman kurum, öğlesi geçti, 1 tane dolu masa yok. Yer iki katlı, üst kata zati hiç müşteri çıkaramıyoruz. Buranın rahat bir halde dönmesi için günde en az 40-50 kişi gelmesi lazım; birtakım akşamlar bir masa ile kapatıyoruz… Kocaman kuruluş bir masa ile kapatıyor.
“ÖNCEDEN YILDA BİR ARTIRIM GELİYORDU, ARTIK AKŞAM YATIP SABAH ARTIRIMLA KALKIYORUZ”
*Bu işlerin düzelmesi için iktisadın düzelmesi lazım. Artırımların olmaması lazım. Evvelce ayda bir, altı ayda bir yahut senede bir artırım geliyordu; artık akşam yatıp sabah kalkıyorsun, artırım gelmiş. Bugün 1 liraya aldığın şey, sonraki gün 1.25 olmuş, sonraki gün 1.5 olmuş…
“BİRA 29 LİRADAN 40 LİRAYA ÇIKTI”
Bar çalışanı Eşref Türkben:
*Ekonomik olarak zati çöküşteyiz, o yüzden bu türlü bir artırım geleceğini biliyorduk. Şu andaki hükümet; alkol ve sigaraya artırım yaparak ekonomiyi döndürmeye çalışıyor. Burası Beşiktaş, öğrenci semti.
*Eskiden mesela öğrenciler yere gelirdi, dörder tane bira içerdi. Şu an iki arkadaş gelip bir bira içebiliyor. Evvelce bira 29 liraydı, artık 40 lira oldu.
“İNSANLAR EVVELCE 4 SAATTE 4 BİRA İÇERDİ, ARTIK 4 SAATTE 1 BİRA İÇİYOR”
*İnsanlar şu an artık bırakın bira içmeyi, suyu güç içiyor. Kim bir biraya 40 lira para verir? Nasıl verebilir? Evvelce şu yere ortalama 250 kişi gelirdi, şu anda 60-80 kişi geliyor.
*Gelen de bir şey içmiyor. Evvelce beşerler oturur burada 4 saat canlı müzik dinlerdi, o sırada 4 bira içerdi. Şu an 4 saat oturup bir bira içiyor. Fiyatların düşmesi lazım. Talebimiz bu. Kiramız birebir, birebir eseri alıyoruz ancak stokta bekliyor, kimse içmiyor…
“BU FİYATLARLA NASIL SATACAĞIZ?”
Monopol işletmecisi İhtilal Köseoğlu:
*Tüketici güç durumda. Bu fiyatlarla nasıl satacağız? İnsanların zati alım gücü düştü. Durmadan fiyat değiştiriyoruz. Nasıl olacak bilmiyorum… İnsanlara Allah kolaylık versin.
*Bu artırımlar satışları çok tesirler. İnsanların esasen gelir düzeyi aşikâr. Ülkemizin ekonomik kuralları da ortada. Önemli manada etkileyecek bu artırımlar.
*Sırf alkol olarak bakmayın, öbür eserlere de artırım geldiği için bir hafta, 10 gündür aslında bir düşüş vardı işlerde. Lakin artık bu artırımlar bıçak üzere kesti.
“SOKAĞIN REAKSİYONU ÇOK KÖTÜ”
*Ve burası Beşiktaş yani. İşlerdeki düşüş yüzde 40-50. Cumartesi günü burada iğne atsan yere düşmezdi, artık bizim ciromuzda yüzde 40’lık bir düşüş oldu.
*Bu hafta bu düşüşün daha çok artacağını düşünüyorum. İki gün evvel, ‘dünya sigara bırakma günü’ ilan ettim ben. Herkes sigarayı bırakmaya başlamıştı. Bugün de herkes içkiyi bırakıyor. Ancak alışkanlık var, kimse bırakamaz.
*Her artırımda yaşadığımız şeyler lakin bu seferki çok ağır oldu. Hiç bu formda artırım görmemiştik biz. 37 yıldır biz burada esnafız, birinci kere bu türlü ağır bir artırımla karşılaşıyoruz. Şu anda reaksiyonlar çok berbat. Sokağın yansısını anlatamayız…