İslam dininde büyük kıymete sahip olan abdest nasıl bozulur, abdesti bozan şeyler nelerdir, ne abdesti bozar, ne bozmaz? sorularının cevabı haberimizde.
Abdestin maddî paklık olma özelliği de taşımakla birlikte esasen hükmî paklık olduğunu üstte görmüştük. Bu sebeple abdesti bozan durumların bir kısmı maddî kirlilik, bir kısmı da hükmî kirlilik kümesinde yer alır.
ABDESTİ BOZAN ŞEYLER NELERDİR?
Şu durumlarda abdest bozulur:
1. İdrar ve dışkı yollarından idrar, dışkı, meni, mezi, kan üzere bir necâsetin,
rastgele bir sıvının yahut unsurun çıkması, yellenmek.
2. Bedenin rastgele bir yerinden kan, irin yahut rastgele bir hususun çıkması. Ağızdan çıkan akıcı haldeki kan, tükürükten fazla yahut ona eşit ise abdesti bozar. Bedenden çıkan kan akmadığı yahut çıktığı yerin etrafına dağılmadığı sürece abdesti bozmaz. Yaradan çıkan irin ve sarı su da böyledir.
Çıktığı yerin dışına zaten dağılmayan bu sıvıların silinmesi halinde de abdest bozulmaz. Şâfiî ve Mâlikîler’e nazaran idrar ve dışkı yolları hariç bedenden çıkan kan ve gibisi sıvı hususlar abdesti bozmaz.
3. Ağız dolusu kusmak. Kusulan şey ister yemek, ister safra yahut kan olsun, abdest bozulur.
4. Bayılma, delirme, sarhoş olma, ahenge üzere şuurun denetimine mahzur olan durumlar. Uyku dışındaki şuur kaybına yol açan durumların müddeti ve o esnada kişinin pozisyonu ne olursa olsun abdest bozulur. Uyku halinde ise, kişinin farkında olmadan abdestinin bozulmuş olması ihtimalinin derecesi ölçü alınır. Bu sebeple yatarak derin uykuya dalma abdesti bozar, uyku ile uyanıklık ortasındaki hal ise bozmaz. Oturduğu yerden uyuklamada oturuşun formu kadar bu kimsenin durumu, abdestin bozulma ihtimalinin kuvvet derecesi de kıymetlidir. Bundan ötürü tereddütlü durumlarda abdest alınması tavsiye edilir.
5. Namazda yakındaki şahısların duyabileceği biçimde sesli olarak gülmek.
Hanefîler’e nazaran rükûlu ve secdeli namazda sesli gülme abdesti de bozar. Başka mezhepler ise yalnızca namazın bozulacağı görüşündedir.
6. Cinsî münasebet yahut fâhiş (aşırı) temas ve dokunma. Hanefîler’e nazaran erkekle bayanın derilerinin birbirine değmesi ile abdest bozulmasa da çıplak olarak yahut ortada vücutların sıcaklığının hissedilmesini engelleyecek bir giysi bulunmaksızın erkek ve bayanın çok derecede şehevî teması, oynaşma ve kucaklaş-ması abdesti bozar. Hanefî fakihlerinin çoğunluğu temasın aşırılığında erkeğin cinsel organının sertleşmesini ölçü alırken, İmam Muhammed mezi üzere bir yaşlık çıkmadıkça abdestin bozulmayacağı görüşündedir. Şâfiîler’e nazaran erkek ve kadı-nın ciltlerinin birbirine değmesi, Mâlikî ve Hanbelîler’e nazaran ise temastan cinsel haz duyulması halinde abdest bozulur.
7. Mazeret halinin sona ermesi. Su bulamadığı için teyemmüm eden kimse suyu bulunca, mest üzerine mesh yapan kimsenin -yolcu olanlara üç, yolcu olmayanlara bir gün olarak tanınan- mesh müddeti dolunca, özürlü kimse için de namaz vakti çıkınca abdesti bozulmuş olur.
Hanefîler’in dışındaki üç mezhebe nazaran bir kimsenin kendi cinsel organına temas da abdesti bozar. Bir kimse abdest aldığını kesin olarak bilse de abdestinin bozulup bozulmadığında tereddüt etse, Mâlikîler’e nazaran abdesti bozulmuş olur, öteki üç mezhebe nazaran ise bu durumda abdest bozulmuş sayılmaz. Ağlamak, gözden yaş gelmesi, kabuk bağlamış bir yaranın kabuğunun kan çıkmaksızın düşmesi, tükürük ve sümüğe az ölçüde kan karışması, ağız dolusu olmayan kusma, ısırılan elma, ayva üzere sert bir meyve yahut kullanılan misvak-diş fırçası üzerindeki akıcılığı olmayan kan (diş eti kanaması hariç), sivrisinek, pire üzere haşeratın emdiği kan, namazda uyuklama, namazda sessiz gülme, tırnak kesme, tıraş olma kural olarak abdesti bozmaz.
Abdestin bozulup bozulmadığıyla ilgili görüş ayrılığı bulunan hususlarda ihtiyatlı davranmak uygun olur. Bilhassa imam olan kimselerin abdestinin başka mezheplere nazaran de bozulmamış olmasına itina göstermesi kaide değilse de yerinde bir davranıştır.